Tussen het einde van de Eerste Wereldoorlog en de tweede helft van de jaren '30 gebeurde er in Nederland nagenoeg niets op het gebied van kazernebouw. Niemand in politiek Den Haag was bereid veel geld uit te geven aan defensie. Dit veranderde toen de situatie in Duitsland zich sterk wijzigde na de machtsovername door de nazi’s.

In hoog tempo begonnen de Europese landen hun legers uit te breiden en te moderniseren. Nederland kon niet achterblijven en er werden grotere aantallen dienstplichtigen opgeroepen die langer geoefend werden. De bestaande kazernes hadden te weinig capaciteit om dit grotere leger te huisvesten. Vooruitlopend op het oproepen van grotere aantallen dienstplichtigen werd in 1937 een ambitieus programma gestart. In de periode van 1938-1940 werd de bouw gestart van 24 kazernes voor de landmacht en werden bestaande kazernes uitgebreid.

Infanteriekazernes

Van de 24 nieuwe kazernes waren er zestien bestemd voor de infanterie en acht voor de overige wapens. De infanteriekazernes waren bestemd voor de zogenaamde grensbataljons en worden als grensbataljonkazernes aangeduid. Vaak ook worden zij Boostkazernes genoemd, naar de man die verantwoordelijk was voor hun basisontwerp. Voor die tijd waren kazernes individuele ontwerpen, maar voor de infanterie brak men om goede redenen met deze gewoonte. Gewenst waren twaalf kazernes voor de huisvesting van een bataljon en vier kazernes voor een regiment. Uniforme eenheden die gelegerd kunnen worden in een standaardkazerne. De tijd ontbrak voor individuele ontwerpen en kostenoverwegingen speelden mee. Onder leiding van kapitein der genie A.G.M. Boost werd eind 1937, begin 1938 een grondplan voor twee types kazernes ontworpen, beide volgens het paviljoensysteem (zie voor uitleg van dit systeem architectuur 1874-1918).

	Hoofdgebouw van de Johan van den Kornputkazerne in Steenwijk

Het eerste ontwerp was voor de huisvesting van een bataljon infanterie. Dit type bestaat uit een hoofdgebouw met toegangspoort met daarachter een exercitieterrein, omgeven door drie legeringsgebouwen en een keukengebouw. In dit ontwerp voor wat in feite een kleinere kazerne is, doet Boost concessies aan de functiescheiding die bij grotere kazernes volgens het paviljoensysteem gebruikelijk is, waarschijnlijk uit kostenoogpunt. In het hoofdgebouw werden onder meer ondergebracht: stafbureau, wacht met cellen, kantine en sportzaal. De grotere kazernes, ook die van Boost, hebben hiervoor aparte gebouwen.

Wachtgebouw op een Boost regimentskazerne

Het tweede type was bestemd voor een regiment en wordt soms beschreven als afgeleid van het eerste type. Dat is bij nader inzien moeilijk vol te houden. Los van de kenmerken die dit type deelt met andere kazernes uit deze periode van andere ontwerpers, zijn er maar twee in het oog springende overeenkomsten met het eerste type van Boost. Deze zijn het gebruik van hetzelfde type legeringsgebouw en de toegepaste bouwstijl. In plaats van een poortgebouw zoals bij de bataljonskazernes zijn er drie losse gebouwen die beter gedetailleerd zijn en rijker uitgevoerd. Dit laatste geldt ook voor het keuken-ketelhuisgebouw.

Overzicht Boostkazernes

Kazernes voor de overige wapens

De acht kazernes voor de overige wapens: cavalerie, genie, artillerie, wielrijders en luchtdoelartillerie, worden vaak in de literatuur aangeduid als Boost type 2 kazernes. Dit moet als een foute typering worden beschouwd. De ontwerpopdrachten voor deze kazernes werden in dezelfde tijd verstrekt als de opdracht aan Boost. Deze had geen bemoeienis met de ontwerpen voor deze acht kazernes, het ontbrak hem in eerste instantie zelfs aan de tijd zijn eigen ontwerpen te realiseren, die alleen afkwamen met hulp van anderen en een grote hoeveelheid overwerk. Deze acht kazernes kwamen tot stand onder leiding van de eerst aanwezend ingenieurs van de plaatselijke dienstkringen der genie. Zo kwam het ontwerp voor de Koning Willem III kazerne in Apeldoorn tot stand onder leiding van majoor F.E. van der Staay die enkele jaren daarvoor de Bergansiuskazerne in Ede had gerealiseerd. De Koning Willem I kazerne in Den Bosch en de Vughtse Frederik Hendrikkazerne werden ontworpen door de burgerarchitect P. van Vught, die voor de eerstaanwezend ingenieur te Breda werkte.

	Koning Willem I kazerne in Delftse Schoolstijl

Als uitzondering op de jarenlange malaise en verwaarlozing van het leger was in Den Haag al in 1925 sprake van de bouw van twee nieuwe kazernes. Met de voorbereidingen hiervan werd rond 1930 gestart en de uitvoering van de bouw volgde in vele deelaanbestedingen in een betrekkelijk laag tempo. Zodoende waren de nieuwe Alexander- en Frederikkazerne gebouwd in dezelfde periode als de kazernes van het bouwprogramma van 1937. Omdat hun naamgeving ook in dezelfde periode gebeurde worden ze abusievelijk soms tot de 24 kazernes gerekend.


De door Boost gebruikte stijl, het zakelijk-expressionisme, werd deels ook bij deze acht kazernes toegepast. Bij een aantal kazernes, de eerder genoemde Koning Willem I, de Willem George Frederikkazerne te Harderwijk en de Frederik Hendrikkazerne te Vught, werd de stijl van de Delftse School (traditionalisme) toegepast. De kazerne voor de mariniers in Rotterdam die niet onder het programma van de 24 landmachtkazernes viel maar uit het marinebudget werd betaald, was qua bouwstijl afwijkend en is een voorbeeld van het functionalisme.

Overzicht kazernes overige wapens

De Duitse erfenis

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is er door de Duitse bezetter op grote schaal gebouwd in Nederland. Bij het grote publiek het meest bekend zijn de bunkers van de Atlantikwall. Maar dit is slechts een deel van het totaal. Het Nederlandse luchtruim was gevechtsterrein voor de Duitse- en geallieerde luchtmachten. Ten bate van de luchtoorlog versterkten de Duitsers bestaande vliegvelden, maar legden ook nieuwe aan. Een gaaf en tot heden bestaand voorbeeld van deze laatste categorie is het vliegveld Deelen, toen bekend als Fliegerhorst Deelen. Hier werden, goed gecamoufleerde, militaire gebouwen zoals werkplaatsen aangelegd die gebouwd waren in een wat de Duitsers beschouwden als een onopvallende en landelijke, boerderij-achtige stijl.

De Duitsers kozen voor uitbreiding en nieuwbouw van kazernes in Nederland voor de in eigen land populaire traditionele vormgeving, die als Heimatschutzarchitektur (ook als Heimatschutzstil) omschreven wordt. Deze architectuurstroming was van het begin van de eeuw tot 1945 populair. Zij combineerde traditionele architectuur, gebaseerd op de Germaanse identiteit en cultuur, met moderne bouwwijzen. Enkele stijlkenmerken zijn: daken met schuine kappen en het gebruik van plaatselijke materialen zoals baksteen en hout. Zowel qua opvattingen als materiaalgebruik heeft de Heimatschutzarchitektur grote overeenkomsten met het traditionalisme van de Delftse School.

Bureelgebouw op de WGF-kazerne

Een naargeestig voorbeeld van Heimatschutz-architektur vormt de kazerne voor het SS bewakingspersoneel van het concentratiekamp Vught. Deze kazerne werd na de oorlog opgesplitst in de Bredero- en de Lunetttenkazerne. Deze laatste kazerne vormt een opvallende verschijning, vier hoekvormige gebouwen zijn zodanig geplaatst dat ze een Duits kruis vormen. In Den Haag in 1942 bouwden de Duitsers als onderdeel van de Festung Clingendael de Juliana-kazerne (huidige naam). Veel bekender is de ook nu nog door de genie gebruikte Prinses Margrietkazerne in Wezep waarvan de bouw startte in 1940 naar Duits ontwerp.


Toen de Duitsers in mei 1940 Nederland binnenvielen was het kazernebouwprogramma uit 1937 deels nog niet helemaal gerealiseerd. Een aantal kazernes, zoals de Westenberg- en Saxen-Weimarkazerne, zou onder Duitse leiding volgens de oorspronkelijke plannen worden afgebouwd. Andere kazernes werden afgebouwd of aangevuld met gebouwen van Duits ontwerp. Het bekendste voorbeeld hiervan betreft de Willem George Frederikkazerne (WGF) in Harderwijk.