Huidige toestand

Nadat de kazerne was overgegaan in handen van de gemeente Vught, werd einde 2008 met de sloop van het grootste deel van de gebouwen begonnen. Een legeringsgebouw, het lesgebouw en twee andere beeldbepalende gebouwen werden herbestemd. Tevens bleven de poortgebouwtjes aan de Loyolalaan de sloophamer bespaard. Het vroegere hoofd- en wachtgebouw met klokkentoren kreeg een nieuwe functie als gezondheidscentrum. Het nabijgelegen koepelgebouw met koperen dak werd van de aanliggende bebouwing ontdaan en huisvest na jaren leegstand een fysiotherapiepraktijk. Het legeringsgebouw en het lesgebouw werden verbouwd tot appartementenblokken.

De vroegere wegenstructuur van de kazerne is nagenoeg verdwenen. Het vrijgemaakte terrein werd heringedeeld en ingevuld met woningen uit het duurdere segment, deels vrijstaand. De nieuwe wijk die zo ontstond is Stadhouderspark genoemd en telt ongeveer 640 woningen. Ten bate van de ontsluiting is de Postweg aangelegd die van west naar oost over de vroegere kazerne loopt en Loonse baan en Kamperdijkweg verbindt. Via deze weg, met gescheiden rijbanen en beplante middenberm, is het Stadhouderspark in tweeën gedeeld in een noordelijk en zuidelijk deel. De gespaarde kazernebebouwing kent met deze wijzigingen geen samenhang meer, daarvoor liggen de gebouwen te ver uit elkaar. Uit het oogpunt van ensemblewaarde is dit een verlies. Wat echter wel knap is gedaan, is het inpassen van nieuwe bebouwing tussen het bestaande groen. Zodoende werd een nieuwbouwwijk gerealiseerd die zich gerust als parkwijk mag omschrijven.

Geschiedenis

De Frederik Hendrikkazerne was een van de 24 nieuwbouwkazernes uit het bouwprogamma van 1937. De kazerne was bestemd voor het in februari 1939 op te richten 2e Regiment Huzaren-Motorrijders. Als andere gebruiker noemen kranten uit die tijd het op 1 april 1936 opgerichte (1e) Eskadron Pantserwagens, eveneens cavalerie. Ten bate van dit eskadron werd in 1937 aan de rand van de Vughtse Heide het Pantserwagengebouw opgetrokken voor stalling en onderhoud van het wagenpark van het eskadron. Het personeel verbleef tijdelijk op de Isabellakazerne. Dit gebouw zou worden opgenomen in de Frederik Hendrikkazerne. (Voor een luchtfoto van de kazerne kort voor de Tweede Wereldoorlog, klik hier.)
In de laatste week van april 1938 waren er door 56 partijen inschrijvingen gedaan voor de bouw. Het werk werd gegund aan de N.V. Aannemersbedrijven v/h P. A. van Wijnen te Dordrecht, die als laagste had ingeschreven met een bedrag van f 453.800,-. Geen jaar later op 12 april 1939 werd de kazerne in gebruik genomen. De commissaris van de koningin van Noord-Brabant jhr. mr. dr. A.B.G.M. van Rijckevorsel onthulde een gedenksteen die in de gevel van het hoofdgebouw was geplaatst, en metselde tevens een oorkonde in. De kazerne zou slechts een jaar lang dienst doen voordat Nederland werd binnengevallen door de Duitsers, en wel in beperkte mate. Het 1e Eskadron Pantserwagens vertrok na de mobilisatie eind augustus 1939 naar de haar aangewezen oorlogsbestemming. Het dienstplichtig personeel van het 2e Regiment Huzaren-Motorrijders vertrok naar het Depot Cavalerie in Den Haag. Na voltooiing van hun opleiding kwamen zij terug naar Noord-Brabant maar werden op de Isabellakazerne gelegerd. Een deel van de motorrijwielen werd op de Frederik Hendrikkazerne gestald.

Tijdens de beginjaren van de bezetting werd er de SS-Polizei Panzerjäger Ersatz Kompagnie ondergebracht. Vanaf 1943 de Landwacht, Landstorm Nederland en de Jeugdstorm, allen NSB-organisaties. Na de bevrijding van Zuid-Nederland in 1944 werden er Stoottroepen gelegerd en opgeleid ten bate van de inzet in Nederlands-Indië. Ook andere infanterie-eenheden zouden de kazerne gebruiken terwijl er in 1949 de Genieschool werd gevestigd. In 1966 werden de opleidingen voor de genietroepen geconcentreerd in de omgeving van Vught. Het Genie Opleidings Centrum werd opgericht waarin het Depot Genietroepen en de Genieschool samengingen. Op 'de Freek' zoals de kazerne bij de genie werd genoemd, zaten onder meer: de Kaderschool Genie, de School Reserve Officieren Genie (SROG) en de Stafcompagnie voor de vaar-en duikersschool. Ook werden er voor verbindingsdienstwerk (radio- en lijnverbindingen) opleidingen gegeven.

In de jaren ’70 speelden er behalve opleidingen ook andere zaken. De kwaliteit van het eten en de onhygiënische toestand van de manschappeneetzaal leidden tot protestdemonstraties. Ook speelden er huisvestingsproblemen op de kazerne. Na een artikel over slecht sanitair en de legering van te veel manschappen op één kamer in het blad Twintig van de soldatenvakbond VVDM, werden er vragen in de Tweede Kamer gesteld. Pas in de jaren ’80 zouden er op dit gebied verbeteringen komen. De kazerne haalde in 1981 de kranten na een spectaculaire wapendiefstal waarbij 62 pistoolmitrailleurs en pistolen werden ontvreemd. Het zou elf jaar duren voor de marechaussee de diefstal kon oplossen.

Eind jaren ‘90 werd het stil op de kazerne, de landmacht was sterk gekrompen en de opleidingsbehoefte navenant. Begin 21e eeuw werden er nog opleidingen voor de marechaussee gegeven maar de genie was toen al weg. In 2004 kwam de kazerne leeg te staan. In de rijksbegroting van 2006 werd de voorgenomen verkoop bekend gemaakt die plaatsvond in 2007.

De naamgever

Prins Frederik Hendrik van Oranje-Nassau werd in 1584 in Delft geboren en was de zoon van Willem van Oranje. In 1625 volgde hij zijn halfbroer Maurits op als stadhouder. Frederik Hendrik was een succesvol militair tijdens de Tachtigjarige Oorlog in de strijd tegen de Spanjaarden en had als bijnaam de stedendwinger. Hij gaf de voorkeur aan belegeringen van steden boven gevechten in het veld. In de jaren '30 van de 17e eeuw werd er in de zuidelijke Nederlanden een hevige strijd uitgevochten met de Spanjaarden. Onder leiding van Frederik Hendrik werden een groot aantal steden in Brabant, Limburg en zelfs in Duitsland langs de Rijn veroverd. In 1637 veroverde hij Breda, het laatste Spaanse bolwerk in het zuiden van ons huidige land.
Frederik Hendrik realiseerde zich dat met oorlog niet alles te winnen viel en ontpopte zich ook als diplomaat. In 1646 begon hij vredesonderhandelingen met de Spanjaarden, die twee jaar later tot de Vrede van Münster zouden leiden. Frederik Hendrik maakte het einde van de oorlog door zijn dood in 1647 niet meer mee.

Overig

De kazerne is gebouwd in traditionele stijl en sommige natuurstenen detailleringen doen denken aan de niet ver afgelegen Koning Willem I kazerne in Den Bosch. Dit is geen toeval want het ontwerp is van de hand van de (burger)architect P. van Vught, die eveneens de Bossche kazerne vormgaf. Verantwoordelijke voor de realisatie, van ontwerp tot en met bouw, was de eerstaanwezend ingenieur majoor J. Zwart van het 1e Geniecommandement te Breda. De keuze voor een burger voor het ontwerp was afwijkend van de normale praktijk. Onder leiding van majoor Zwart moesten in korte tijd in Noord-Brabant vier nieuwe kazernes worden gerealiseerd en bestaande worden uitgebreid. Hoogstwaarschijnlijk oversteeg dit de eigen ontwerpcapaciteit, waarna een extern werd ingehuurd.
Op het kazerneterrein stonden monumenten voor de Stoottroepen, Nederlands-Indië en de Genie. De kazerne is naast de gelijknamige kazerne in Venlo de tweede die naar Frederik Hendrik werd vernoemd.