Huidige toestand

De Krayenhoffkazerne was tussen de Tweede Wereldoorlog en de verkoop in 1999 een onderdeel van de LIMOS-kazerne, samen met de Generaal Snijders- en Prins Hendrikkazerne. Deze drie kazernes die als een geheel functioneerden werden weer ontvlochten. De Prins Hendrikkazerne werd een asielzoekerscentrum. De gebouwen die bij de Snijders- en Krayenhoffkazerne hoorden werden deels herbestemd voor wonen, deels gesloopt.
De Krayenhoff- en Snijderskazerne waren ondanks hun aparte namen, ook voor de Tweede Wereldoorlog onderdeel van één functioneel geheel. Deze beschrijving ontkoppelt dit. De huidige toestand van de gebouwen en het terrein dat de Krayenhoff- en Snijderkazerne deelden, worden bij de LIMOS-kazerne beschreven. De beschrijving van de huidige toestand heeft alleen betrekking op het hoofdgebouw van de Krayenhoffkazerne. Het lineaire hoofdgebouw van de Krayenhoffkazerne kreeg een culturele bestemming en werd verbouwd tot bedrijfsverzamelgebouw. Naast het grand café 'De Kazerne' bevat dit: 18 woonwerkpanden, 29 cultuurcommerciële ruimtes en 30 ateliers. De kelder werd bestemd tot muziekoefenruimte. Voor het gebouw werd een ondergrondse parkeergarage aangelegd met 120 plekken, waarvan er 60 voor de bewoners zijn en de overige 60 voor openbaar gebruik.

Geschiedenis

In 1905, 1906 werden buiten de stad op het Molenveld twee nagenoeg identieke kazernes gebouwd voor de infanterie. Net als de meeste andere kazernes uit die tijd waren ze van het lineaire type met achtervleugels en aangeduid naar hun gebruiker als Infanteriekazerne 1 en 2. Pas in 1934 zouden ze vernoemd worden. Infanteriekazerne 1 ging vanaf toen door het leven als Krayenhoffkazerne. De beide kazernes werden door het 11e Regiment Infanterie (11 RI) gebruikt, ieder hoofdgebouw was geschikt voor de legering van een bataljon, ongeveer 600 man groot. Met elkaar deelden de kazernes een terrein en een ingang, die toen op de symmetrie-as lag tussen beide hoofdgebouwen aan de Gelderselaan. Andere gebouwen op het terrein van beide kazernes, zoals het Kleedingmagazijn, hadden een gezamenlijke functie.

In 1922 werd het stil op de kazerne en de naastgelegen Snijderskazerne. Het leger was als gevolg van bezuinigingen zo drastisch in omvang afgenomen dat ook 11 RI, op de staf na, mobilisabel werd. Aan deze toestand kwam pas aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog in 1938 een einde, met de 'heroprichting' van het 1e, 2e en 3e bataljon. Het regiment zou in mei 1940 deelnemen aan de zware gevechten op de Grebbeberg.
Was het militair gezien rustig tussen de wereldoorlogen, de Vierdaagse zorgde jaarlijks voor meer reuring. De naastgelegen Prins Hendrikkazerne was de bakermat van de Nijmeegse Vierdaagse en was al spoedig te klein voor het steeds populairder evenement. Met ingang van 1926 werden buitenlandse militairen ondergebracht in een tentenkamp dat op het Molenveld verrees. De Vlaggenparade werd tussen 1931 en 1938 ook op het Molenveld gehouden, totdat dit ook voor deze activiteit te klein was.

De Duitse bezetter nam in 1941 de drie Nijmeegse kazernes in gebruik en legde er schuilplaatsen aan. Deze werden, nadat de Duitsers in 1944 vertrokken waren als gevolg van operatie Market-Garden, ook gebruikt door de burgerbevolking. Nijmegen lag een half jaar in de frontlinie en de stad werd regelmatig beschoten door Duitse artillerie. De kazerne werd die tijd gebruikt door Engelse troepen, in afwachting van het offensief in 1945 dat Duitsland definitief op de knieën zou dwingen.
Na de oorlog werd de kazerne, samen met de Snijderskazerne en begin jaren vijftig de Prins Hendrikkazerne, door de Luchtmacht in gebruik genomen. Kijk voor de verdere geschiedenis bij LIMOS-kazerne.

De naamgever

Cornelis Rudolphus Theodorus Krayenhoff werd op 2 juni 1758 te Nijmegen geboren. Hij studeerde af in de wijsbegeerte en geneeskunde en vestigde zich als huisarts in Amsterdam. Hij werd lid van diverse genootschappen, gaf lezingen en vertoonde natuurkundige proeven. Hij werd Patriot en moest in 1794 vluchten naar het zuiden van het land, waar hij dienst nam in het Franse leger dat in 1795 de rest van Nederland bezette. Krayenhoff zijn carrière was voortaan een militaire en een staatkundige, hij werd in 1796 directeur van de Hollandse fortificaties en in 1798 betrokken bij de oprichting van Rijkswaterstaat. Hij begon met wat zijn levenswerk zou worden: het in kaart brengen van Nederland. Koning Lodewijk Napoleon bood hem diverse functies aan en tien maanden lang was Krayenhoff minister van oorlog. Hij organiseerde de verdediging van Amsterdam die de aanzet zou vormen van de stelling van Amsterdam.Hij accepteerde daarop een post in Parijs toen Napoleon hem een aanbod deed dat hij niet durfde te weigeren. In 1812 keerde hij terug.
Na het einde van de Franse tijd eind 1813 werd Krayenhoff door de nieuwe Koning Willem I benoemd (tijdelijk) tot commandant van de Eerste Territoriale Divisie en tot Inspecteur-generaal der Fortificatiën en van het corps Ingenieurs. Uit waardering voor zijn verdiensten werd hij in de adelstand verheven en kreeg de titel baron. In de Zuidelijke Nederlanden werd de zogenaamde 'Wellingtonbarriëre' gebouwd en in 1824 bleek er sprake van omvangrijke fraudes. Hoge officieren werden aangeklaagd en ook Krayenhoff, als eindverantwoordelijke, werd in staat van beschuldiging gesteld en in 1825 op non-actief gesteld. Jaren later in 1830 volgde vrijspraak, gevolgd door pensionering. Op 24 november 1840 overleed Krayenhoff in Nijmegen.

Overig

De kazerne is samen met de naastgelegen Generaal Snijderskazerne ontworpen onder verantwoording van G.W.J. Koolemans Beijnen. Het hoofdgebouw van de kazerne is van het zogenaamde lineaire type met vier achtervleugels, dat eind 19e, begin 20e eeuw het meest gebouwde kazernetype was. Opvallend hierbij is dat de buitenvleugels van elkaar verschillen door de latere toevoeging van een tweede bouwlaag. De noordelijke vleugel heeft een plat dak, de zuidelijke een zadeldak. Tussen de binnenvleugels werd in later jaren een manege met overkapping gerealiseerd. Na de Tweede Wereldoorlog werd deze ruimte gebruikt als sportzaal.
Het hoofdgebouw staat onder een flauwe hoek met het naastgelegen hoofdgebouw van de Snijderskazerne. Dit laatste gebouw is van het zelfde type en gespiegeld, waarbij de symmetrie-as tussen de beide gebouwen ligt. Een nagenoeg gelijke situatie komt voor Ede, waar niet veel later ook twee kazernes van hetzelfde type in gebruik werden genomen. Omdat de bouwstijl in Ede, net als in Nijmegen, neo-renaisance is lijken deze vier kazernes sterk op elkaar. De kazerne heeft de status van rijksmonument.