Saksen-Weimarkazerne, Monnikensteeg, Arnhem


Huidige toestand

Een groot deel van de kazerne is herbestemd voor wonen en werken en vormt samen met nieuwbouw van eengezinswoningen het project Saksen-Weimar. Alle kazernegebouwen uit 1939 worden hergebruikt met hier en daar lichte wijzigingen. Het hoofdgebouw is in tweeën verdeeld, het linkerdeel is herontwikkeld tot Zorgvilla Saksen Weimar, hier wonen ouderen die dit niet meer zelfstandig kunnen. Rechts van de poort is een kantoor van de instantie gevestigd die de zorgvilla en soortgelijke objecten beheert.

De legeringsgebouwen zijn alle verbouwd tot appartementen. De overige gebouwen zoals ketelhuis/keukengebouw (gebouw E) en de achter en naastliggende magazijnen (F en M) zijn onderkomen voor bedrijfjes en ateliers. Wonderlijk genoeg zijn de voormalige buitenprivaten, die deze functie al lang niet meer vervulden (gebouwen I en J) niet gesloopt. Zodoende is de kazerne nog zeer herkenbaar. Voor wie goed kijkt is toch het een en ander veranderd. Zo is de linkervleugel van het hoofdgebouw ingekort om ruimte te maken voor een nieuw woonblok, dat samen met twee anderen de linkerbegrenzing van het terrein vormt. Het voormalige exercitieterrein is gesneuveld en vervangen door een langwerpige kuil met gras.
De overige defensiebebouwing en infrastructuur zoals de onderhoudsgarages, het onderofficiershotel 'De Granaat' en de parkeerplaatsen zijn verwijderd. Op de vrijgekomen ruimten zijn woningen verrezen. Er zijn nieuwe ontsluitingswegen gemaakt, de vroegere zijingang aan de Weg achter het Bos is er een van, een andere ligt aan de Monnikensteeg.

Geschiedenis

De kazerne die voor het IIe bataljon van het 8e Regiment Infanterie (II-8 RI) was bestemd, werd pas voltooid na de Duitse inval in mei 1940. Waarschijnlijk werd hij nooit door de beoogd gebruiker betrokken en waren de Duitsers de eerste permanente bewoners. Onder hen was in de jaren 1943-1944 de SS-Unterführerschule Arnheim. Aan het einde van de ochtend van 17 september 1944 werd de Saksen-Weimarkazerne vanuit de lucht werd aangevallen. Operatie Market Garden was gestart met als doel de Rijn- en Maasbruggen te veroveren. De Britse luchtmacht viel met jachtbommenwerpers de drie door de Duitsers gebruikte kazernes in Arnhem aan. De Willemskazerne ging in vlammen op, de Saksen-Weimarkazerne werd beschadigd zoals naoorlogse foto's laten zien. Vooral de daken van logiesgebouwen en het hoofdgebouw vertoonden gaten. Rond de poort van het hoofdgebouw zijn heden nog steeds de inslagen van kogels te zien.

Na de oorlog zou tot in 1960 het 14e Infanteriebataljon, onderdeel van het Regiment Menno van Coehoorn de kazerne gebruiken, om in dat jaar als bewoner afgelost te worden door 11 Infanterie Bataljon Garderegiment Grenadiers (GG). In 1991 verhuisde het dan geheten 11 Painfbat GG naar de Oranjekazerne te Schaarsbergen om deel te gaan uitmaken van de net opgerichte Luchtmobiele Brigade, daartoe wisselden zij van kazerne met 11 Afdeling Rijdende Artillerie (11 AfdRA). Besloten werd om in 1999 de kazerne af te stoten en 11 AfdRA zou moeten verhuizen naar 't Harde, echter midden in de verhuizing werden zij uitgezonden naar Kosovo. Hierna stond de kazerne leeg en kwam vrij voor een totaal ander type bewoners.

Zoals zoveel leegstaande kazernes werd er een asielzoekerscentrum gevestigd voor de duur van enkele jaren. Er werden, ironisch genoeg, ook Kosovaarse vluchtelingen gehuisvest. Toen het COA Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) de kazerne niet meer nodig had, kwam er weer een andere soort bewoners. In totaal zo'n 300 kunstenaars zouden er atelierruimte vinden, tevens kwamen er enkele kleine bedrijfjes en een zweefvliegclub.

De kazerne werd in november 2007 door Domeinen verkocht aan de gemeente Arnhem. De combinatie van projectontwikkelaar en wooncorporatie Groene Treden ontwikkelde een plan voor woningbouw op het kazerneterrein. Dit plan werd aanvankelijk De Groene Treden genoemd naar de hoogteverschillen in het terrein en het landschappelijk groen, maar werd in 2009 omgedoopt in Saksen Weimar. De crisis op de huizenmarkt als gevolg van de economische malaise sinds 2008 zorgde voor jaren uitstel van de plannen en voor ruzie tussen de gemeente en de projectontwikkelaar. Die laatste wilde het complex niet overnemen als gevolg van een toen stagnerende huizenmarkt. Pas rond 2012 werd een aanvang met verbouwing en nieuwbouw gemaakt.

De naamgever

 

Karel Bernard van Saksen-Weimar-Eisenach werd op 30 mei 1792 in Weimar (D) geboren. Hij was militair in Duitse- en Nederlandse dienst en vocht als vrijwilliger in 1806 in het leger van een Duits keurvorst en vervolgens in het leger van Saksen.
Later zou hij dienst nemen in het Nederlandse leger en de onervaren prins Willem in 1813 bijstaan. Dit deed hij tevens in 1815 in de Slag bij Quatre-Bras en als generaal in de Slag bij Waterloo.
Tijdens de Belgische opstand was hij gouverneur van Luxemburg maar zou weer dienen als generaal tijden de Tiendaagse Veldtocht tegen de Belgen. Van 1849 tot 1853 was hij commandant van het Nederlands leger in Nederlands-Indië.
Hij was vrijmetselaar, reisde veelvuldig, schreef reisbeschrijvingen en hield hij zich bezig met wiskunde. Van Saksen-Weimar overleed in Bad Liebenstein in 1862.

Overig

De Saksen-Weimarkazerne is gebouwd naar een standaardontwerp van kapitein der genie A.G.M. Boost voor één bataljon infanterie.

Voor foto's uit de periode na afstoting en voor de huidige situatie: klik hier.