Generaal Snijderskazerne, Molenveldlaan 180, Nijmegen


Huidige toestand

De Generaal Snijderskazerne was tussen de Tweede Wereldoorlog en de verkoop in 1999 onderdeel van de LIMOS-kazerne, samen met de Krayenhoff- en Prins Hendrikkazerne. Deze drie kazernes die als een geheel functioneerden werden weer ontvlochten. De Prins Hendrikkazerne werd een asielzoekerscentrum. De gebouwen die bij de Snijders- en Krayenhoffkazerne hoorden werden deels herbestemd voor wonen, deels gesloopt.
De Snijders- en Krayenhoffkazerne waren ondanks hun aparte namen ook voor de Tweede Wereldoorlog onderdeel van één functioneel geheel. Deze beschrijving ontkoppelt dit. De huidige toestand van de gebouwen en het terrein dat de Krayenhoff- en Snijderkazerne deelden, worden bij de LIMOS-kazerne beschreven. De beschrijving van de huidige toestand heeft alleen betrekking op het hoofdgebouw van de Generaal Snijderskazerne. In het lineaire hoofdgebouw werden 57 appartementen gerealiseerd, waarvan er geen een hetzelfde is. De gangen in het gebouw zijn deels bij de appartementen getrokken. De overkapping tussen de binnenvleugels is verwijderd. Voor het gebouw is een ondergrondse parkeergarage aangelegd voor de bewoners met 60 plaatsen.

Geschiedenis

In 1905, 1906 werden buiten de stad op het Molenveld twee nagenoeg identieke kazernes gebouwd voor de infanterie. Net als de meeste andere kazernes uit die tijd waren ze van het lineaire type met achtervleugels en aangeduid naar hun gebruiker met Infanteriekazerne 1 en 2. Pas in 1934 zouden ze vernoemd worden. Infanteriekazerne 2 ging vanaf toen door het leven als Generaal Snijderskazerne. De beide kazernes werden door het 11e Regiment Infanterie (11 RI) gebruikt, ieder hoofdgebouw was geschikt voor de legering van een bataljon, ongeveer 600 man groot. Met elkaar deelden de kazernes een terrein en een ingang, die toen op de symmetrie-as lag tussen beide hoofdgebouwen aan de Gelderselaan. Ook andere gebouwen op het terrein van beide kazernes, zoals het Kleedingamagazijn, hadden een gezamenlijke functie.

In 1922 werd het stil op de kazerne en de naastgelegen Krayenhoff. Het leger was als gevolg van bezuinigingen zo drastisch in omvang afgenomen dat ook 11 RI, op de staf na, mobilisabel geworden was. Aan deze toestand kwam pas aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog in 1938 een einde, met de 'heroprichting' van het 1e, 2e en 3e bataljon. Het regiment zou in mei 1940 deelnemen aan de zware gevechten op de Grebbeberg.
Was het militair gezien rustig tussen de wereldoorlogen, de Vierdaagse zorgde jaarlijks voor meer reuring. De naastgelegen Prins Hendrikkazerne was de bakermat van de Nijmeegse Vierdaagse en was al spoedig te klein voor het steeds populairder evenement. Met ingang van 1926 werden buitenlandse militairen ondergebracht in een tentenkamp dat op het Molenveld verrees. De Vlaggenparade werd tussen 1931 en 1938 ook op het Molenveld gehouden, totdat dit ook voor deze activiteit te klein was.

De Duitse bezetter nam in 1941 de drie Nijmeegse kazernes in gebruik en legde er schuilplaatsen aan. Deze werden, nadat de Duitsers in 1944 vertrokken waren als gevolg van operatie Market-Garden, ook gebruikt door de burgerbevolking. Nijmegen lag een half jaar in de frontlinie en de stad werd regelmatig beschoten door Duitse artillerie. De kazerne werd die tijd gebruikt door Engelse troepen, in afwachting van het offensief in 1945 dat Duitsland definitief op de knieën zou dwingen.
Na de oorlog werd de kazerne, samen met de Snijderskazerne en begin jaren vijftig de Prins Hendrikkazerne, door de Luchtmacht in gebruik genomen. Kijk voor de verdere geschiedenis bij LIMOS-kazerne.

De naamgever

 

Cornelis Jacobus Snijders werd geboren op 29-9-1852 in Nieuwe Tonge. In 1869 ging hij naar de KMA en volgde drie jaar lang de genie-opleiding. In 1872 werd hij benoemd tot tweede luitenant bij het Korps Ingenieurs, Mineurs en Sappeurs. In 1874 en 1875 diende hij in Nederlands-Indië waar hij aan krijgshandelingen deelnam. Hiervoor werd hij onderscheiden (Ridder 4e klasse der Militaire Willemsorde). Na terugkeer in Nederland volgde promotie en keerde hij terug naar de staf van de Eerste Stelling der Genie te Utrecht, waar hij voor zijn Indische jaren gewerkt had. Van 1887 tot 1894 was hij hoofd van onderwijs voor de genievakken aan de KMA en in 1888 nam hij het hoofdredacteurschap van de Militaire Spectator op zich. In 1894 keerde hij terug bij de genie, na diverse plaatsingen werd hij in 1906 bevorderd tot kolonel. In 1908 nam hij de functie waar van sous-chef van de Generale Staf, in 1910 benoemd tot chef Generale Staf en het jaar erop bevordering tot luitenant-generaal.
In 1914 namen in Europa de spanningen sterk toe en in Nederland volgde algehele mobilisatie. Snijders werd benoemd tot Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht. Deze functie oefende hij bekwaam uit en binnen de krijgsmacht genoot hij veel vertrouwen, maar niet binnen de politiek waarmee hij veelvuldig zou botsen tijdens de jaren van de Eerste Wereldoorlog. Hij was het niet eens met de strikte neutraliteitspolitiek en zette vraagtekens bij de kwaliteit van het leger. Na de oorlog werd hem te kennen gegeven dat hij niet de juiste man was om een reorganisatie door te voeren, waarop hij ontslag nam. In de naoorlogsjaren zou hij een fervent tegenstander zijn van eenzijdige ontwapening zijn en zich ook in de politiek storten. Hij overleed op 26-5-1939 te Hilversum.

Overig

De kazerne is samen met de naastgelegen Krayenhoffkazerne ontworpen onder verantwoording van G.W.J. Koolemans Beijnen. Het hoofdgebouw van de kazerne is van het zogenaamde lineaire type met vier achtervleugels, dat eind 19e, begin 20e eeuw het meest gebouwde kazernetype was. Opvallend hierbij is dat de buitenvleugels van elkaar verschillen door de latere toevoeging van een tweede bouwlaag. De zuidelijke vleugel heeft een plat dak, de noordelijke een zadeldak. Tussen de binnenvleugels werd in later jaren een manege met overkapping gerealiseerd. Na de Tweede Wereldoorlog werd deze ruimte gebruikt als sportzaal.
Het hoofdgebouw staat onder een flauwe hoek met het naastgelegen hoofdgebouw van de Krayenhoffkazerne. Dit laatste gebouw is van het zelfde type en gespiegeld, waarbij de symmetrie-as tussen de beide gebouwen ligt. Een nagenoeg gelijke situatie komt voor Ede, waar niet veel later ook twee kazernes van hetzelfde type in gebruik werden genomen. Omdat de bouwstijl in Ede, net als in Nijmegen, neo-renaisance is lijken deze vier kazernes sterk op elkaar.
De kazerne heeft de status van rijksmonument.