Willem de Zwijgerkazerne, Zuiderzeestraatweg, Wezep


Huidige toestand

Na de aankoop van het oudste, resterende deel van de kazerne door een groep regionale ondernemers, werd goedkeuring verkregen van de gemeente Oldebroek het complex te herbestemmen voor wonen en enige bedrijvigheid. In 2016 werd hiermee van start gegaan. Alle gebouwen worden hergebruikt, gesloopt wordt er niets, en in fases verbouwd. Het hoofdgebouw heeft aan de kant van de Zuiderzeestraatweg twee nieuwe parkeerplaatsen gekregen. Aan de linkerzijde van dit gebouw is pannenkoekenrestaurant De Zwijger van start gegaan, voor de gymzaal wordt een ondernemer gezocht die er een fitnesscentrum in wil vestigen. De rechterkant van het gebouw valt onder fase 4 en zal als laatste worden aangepakt, dit zal naar woonruimtes worden verbouwd.

In totaal worden negentig appartementen gerealiseerd. Het voormalige gebouw B was het eerst gereed en verhuurd. Voor het gebouw erachter, de tweede fase, worden nu (januari 2017) huurders gezocht. Behalve interne verbouwingen worden ook de gevels gewijzigd. Op de begane grond krijgt ieder appartement een tuin en voor de toegang hiertoe deuren in de gevel.
De twee magazijnen achteraan het complex worden verbouwd tot bergingen. De ruimte tussen de gebouwen zal gevuld worden met een parkachtige aanleg, de ontwerptekeningen laten twee waterpartijen en een jeu de boulesbaan zien. Voor onderhoud en toezicht is een beheerder/huismeester voorzien en voor zijn huisvesting wordt het restant van het ketelhuis verbouwd tot beheerderswoning.
De ondernemers hebben het geheel Parc de Zwijger genoemd en deze naam boven de poort laten ophangen

Geschiedenis

De gemeente Wezep stemde reeds eind december 1937 in met de bouw van een kazerne en kocht 9 hectare grond die om niet aan het Rijk werd afgestaan. De bouw verliep voorspoedig en op 1 juli 1939 werd de kazerne zonder ceremonieel betrokken door II-20 RI. Tijdens de oorlog zal de kazerne door de Duitsers zijn gebruikt, maar onbekend is welke eenheden. Direct na de oorlog fungeerde de kazerne samen met andere locaties als opvang voor de grote hoeveelheid Nederlandse dwangarbeiders die terugkeerden uit Duitsland.

Gedurende korte tijd tot februari 1946 was er de Artillerieschool gevestigd en tevens, tot hun vertrek naar Nederlands-Indië in september van dat jaar, 3-6 Regiment Veld Artillerie. In juli 1949 werd er het Vrijwilligers Opleidingscentrum (VOC) gevestigd. De bedoeling was via een proefperiode en training voormalige oorlogsvrijwilligers en ex-Knillers ( militairen van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger) klaar te stomen voor het vak van onderofficier. Ondanks de harde selectie waren de resultaten slecht, onder meer ook door slecht op zijn taak berekend opleidingskader. De VOC werd beëindigd, de opleiding herzien en in de vorm van de Onder Officiersschool (OOS) per 1 september 1951 voortgezet.
Begin 1952 toen de omvang van het leger sterk toenam als gevolg van de Koude Oorlog, moesten er zoveel onderofficieren worden opgeleid dat de Willem de Zwijgerkazerne daarvoor te klein was. De OOS verhuisde naar Weert, waar hij in later jaren verder ging in de vorm van de Koninklijke Militaire School (KMS).

Eind jaren '50, begin jaren '60 werd de Willem de Zwijger gebruikt door 11 Geniebataljon en tevens als opvangcentrum voor evacués uit Nieuw-Guinea, Nederlanders die niet wilden blijven na de gedwongen overdracht van de voormalige kolonie aan Indonesië. Gedurende de rest van de jaren ’60 tot en met begin jaren ‘80 was hij in gebruik bij de 15e Afdeling Lichte Luchtdoelartillerie. Vanaf 1984 was de kazerne de thuisbasis van 101 Bataljon Koninklijke Marechaussee, dat in 1996 zou vertrekken. Hierna werd de kazerne nog enige tijd gebruikt door 11 Pantsergenie Bataljon.

In 1998 viel het doek voor de kazerne en werd afgestoten. Dit resulteerde in de opsplitsing van het terrein in twee delen. Het zuidelijke deel met de magazijnen, garages en parkeerplaatsen werd bouwterrein voor een wijk met eengezinswoningen. De structuur hiervan met twee 'poortwoningen' met achtergelegen open ruimte waar omheen overige woningen staan, doet denken aan een kazerneplattegrond. De hoge bomen uit de kazernetijd die zijn blijven staan zijn beschermd, op illegaal kappen staan hoge boetes.
Het oudste deel van de kazerne werd verhuurd door de nieuwe eigenaar, wooncorporatie deltaWonen, aan De Hoenderloogroep, die er de Glen Mills School vestigde. Hier werd geprobeerd, volgens sommigen met te harde hand, jongeren te corrigeren. Het betrof jongeren die extreem probleemgedrag vertonen in groepsverband. In wat andere woorden: criminele jongeren in bendeverband. De gehanteerde behandelmethodiek kwam veelvuldig via de pers in de belangstelling en leidde regelmatig tot vragen in de Tweede Kamer. De behandelmethodes werden in 2009 gewijzigd, hoewel een deel van de Glen Millsmethode nog wel gebruikt werd. Er was ruimte voor de behandeling van 120 jongeren. De naam Glen Mills School verviel en de instelling ging verder onder de naam De Sprint. De Sprint zou slechts een jaar volmaken. Er waren nooit voldoende jongeren om de plaatsen te vullen en ook de gehanteerde methodes waren niet in overeenstemming met de huidige wetgeving.

Met het vertrek van De Sprint kwam de kazerne in juli 2010 leeg te staan. Er werden plannen ontwikkeld om hem te gebruiken als 'Polenhotel', maar dat ging na hevige protesten van de omwonenden niet door. De wooncorporatie lukte het niet zelfstandig het complex te verkopen en nam een makelaar in de hand. In 2015 leidde dit tot verkoop aan een groep ondernemers uit de regio, waarna het complex herbestemd werd voor wonen.

Naamgever

Willem de Zwijger was de bijnaam van Willem van Oranje, geboren op de Dillenburg te Duitsland op 24 april 1533 en vermoord te Delft op 10 juli 1584.
Willem van Oranje was oorspronkelijk stadhouder voor de koning van Spanje, maar werd later initiatiefnemer en leider in de onafhankelijkheidsstrijd tegen de Spanjaarden. Uiteindelijk leidde de opstand tot een onafhankelijk Nederland en Willem van Oranje staat daarom ook bekend als de Vader des Vaderlands.
Samen met zijn broers, die als achternaam van Nassau voerden zoals Willem oorspronkelijk ook, zette Willem van Oranje zich aanvankelijk in voor geloofsvrijheid en toen dat niet mogelijk was voor onafhankelijkheid van de Nederlanden, die toen grofweg uit het huidige Nederland en België bestonden. De gebroeders van Nassau betaalden daarvoor een hoge prijs. Alleen Jan van Nassau zou geen gewelddadige dood sterven. Naar allen is in Nederland een kazerne vernoemd.

Overig

De Willem de Zwijgerkazerne is gebouwd naar een standaardontwerp van kapitein der genie A.G Boost en bedoeld om één bataljon infanterie te huisvesten. De kazerne maakt deel uit van een serie van 12 infanterie-kazernes die vlak voor de Tweede Wereldoorlog gebouwd zijn.
De oorspronkelijke opzet is nog grotendeels in tact, hoewel er een grote aanpassing is die later als minder geslaagd beoordeeld zou worden: de sloop van het keukengebouw met eetzaal. Hier verrees ten tijde van de Glen Mills School de Erica Terpstahal, een blauwe doos die geen esthetische kwaliteit bezit.

Op You Tube is een filmpje van een Open dag in 1976 te zien met beelden van de kazerne. Klik hier.